Khai bút Mùng Một Năm Mậu Tuất 2018
Giống như thần thoại là phóng chiếu những ước mơ
của con người, tranh Mithila là phóng chiếu những tưởng tượng của người Mithila
một cách hồn nhiên và thơ mộng nhất. NP
___________________
 |
| Đám cưới Rama và Sita - Tranh dân gian Mithila |
Tôi ra đến bến xe Gongabu – bến xe mới lớn nhất của Kathmandu vào lúc 7 giờ sáng một sớm đầu Đông 2006. Ba ngày trước lễ hội Vivah Panchami- kỷ niệm đám cưới của Ram và Sita, khoảng tháng 11 Tây lịch. Quầy vé bán cho tôi một vé
đi Janakpur với giá khoảng 3USD có ghi số xe, số ghế đàng hoàng. Quảy chiếc ba
lô chỉ vỏn vẹn 2 bộ đồ, một hộp bánh và chai nước, tôi đi tìm số xe và leo lên
một chiếc xe bus đường dài trang trí sặc sỡ như tất cả mọi chiếc xe ở Tiểu Lục
Địa. Xe có hai dãy ghế, mỗi hàng 3 ghế có trùm ghế bằng vải cotton dày màu
vàng. May cho tôi, số ghế của tôi ở sát cửa sổ, vị trí tôi thích ngồi dù là đi
máy bay hay xe đường dài để ngắm cảnh thoải mái. Ngồi chờ khoảng nửa tiếng thì
có một đôi vợ chồng già người Nepal
lên ngồi cạnh tôi. Họ chừng trên dưới 70 nhưng nhìn cái cách người đàn ông ân
cần, chăm chút từng ly từng tý cho bà vợ giống như một đôi uyên ương mới cưới
làm tôi vô cùng ngưỡng mộ. Người đàn ông mặc quốc phục của người Nepal: nguyên
bộ áo dài tay (tapalan) -quần túm ống (suruwa) bằng vải cotton trắng, ngoài khoác một gilet đen, đầu
đội nón topi đen, Người phụ nữ dĩ nhiên vận bộ sari đỏ - trang phục của hàng
trăm triệu phụ nữ khắp Nam Á. Với tính tình cởi mở của cả người Nepal và dân
Nam Bộ, chúng tôi mau chóng làm quen với nhau. Ông bà họ Thapa (một họ thuộc
giai cấp quý tộc Nepal), ông từng làm công chức cấp cao, đã nghỉ hưu và lần này
họ xuống Janakpur để coi mắt cô gái họ định cưới cho con trai của họ đang ở Anh
Quốc. Biết ý nguyện của tôi muốn thăm viếng và tìm hiểu quê hương của Janaki (“con
gái vua Janaka”), ông Thapa hứa sẽ nhờ người địa phương giúp tôi. Đúng là duyên
lành.
Khoảng 8am, xe kín
chừng 70% số ghế thì đến giờ lăn bánh; xe bus xe đò ở Nepal chấp hành “giờ lăn
bánh” rất nghiêm túc, còn sau khi xe đã ra khỏi bến thì chạy nhanh chậm, dừng
đỗ thế nào là tuỳ tài xế. Quả nhiên, sau khi bò một cách chậm rãi ra khỏi bến
xe, chiếc xe đò lừ lừ bò đến ngã tư vành đai và nằm đó thêm gần 1 tiếng đồng hồ
để bắt thêm khách cho đến khi kín cả hàng ghế phụ mà phụ xe rải giữa hai hàng
ghế chính nó mới chính thức bắt đầu cuộc chạy nước rút về Janakpur. Thời chiến
tranh loạn lạc nên cứ chừng 30-40km là có một trạm lính chặn đường. Xe phải
dừng để toàn bộ hành khách xuống xe đi bộ vào trạm để xét từng người một, vài
anh lính leo lên xe coi xét cẩn thận hành lý xem có bom mìn vũ khí gì không rồi
chiếc xe mới chạy qua trạm gác quá 20 mét. Lúc ấy hành khách mới lục tục leo
lên xe. Tài xế nhấn hết ga trên đoạn đường rất ít xe cộ giữa hai trạm gác để
rồi chu kỳ ấy lại lặp lại sau 30-40km. Thế nên, đến quá Ngọ xe mới đi hết đoạn
100km đèo dốc hiểm trở xuyên qua dãy Terai để đến khu vực Vườn Quốc Gia Chitwal
hai bên là rừng rậm diện tích hơn 1000km vuông. Không khí trên xe trở nên căng
thẳng, không một ai trò chuyện, nói năng, tài xế nhấn hết ga chạy vùn vụt trên
đường quốc lộ Đông - Tây (East-West Highway) vắng lặng các phương tiện xe cộ
chỉ có các nhóm quân lính mặc đồ rằn ri đi tuần tiễu hai bên đường. Đây là khu
vực quân đội Maoist hoạt động mạnh mẽ nhất; nếu gặp xe dân sự thì chặn lại cướp
hết tư trang tiền bạc, nếu thấy xe quân sự thì tấn công tiêu diệt sạch đến
người cuối cùng. Tôi vẫn còn nhớ thi thoảng bên vệ đường là những chiếc xe cháy
đen trơ khung rất ám ảnh.
Ra khỏi khu vực Chitwal, không khí trên xe mới chùng
lại, gương mặt những người Nepal
giãn ra.
Còn cách Janakpur
tầm 50km, xe đột nhiên dừng lại. Lúc ấy đã hơn 4 giờ chiều. Phụ xe đi dọc thành
xe nói lớn bằng tiếng Nepal
điều gì đó và mọi người lục tục xuống xe. Tôi cũng xuống theo và ngơ ngác hỏi
ông Thapa chuyện gì xảy ra. Ông chỉ về phía trước hướng có một cột khói đen lừng lững bốc lên trời cao và nói rằng cây cầu qua sông
mới vừa bị đánh bom, xe không thể đi tiếp. Đây là một con sông nhỏ, một trong
hàng nghìn nguồn nước đổ về sông Hằng ở Ấn Độ phía dưới. Lúc ấy đang là mùa khô,
lòng các con sông ở vùng Terai cạn khô trơ đáy, toàn cát trắng và đá cuội,
trong khi vào mùa mưa dòng nước hung hãn đẩy hai bờ cách nhau hàng trăm mét. Ông
Thapa bảo tôi rằng hoặc tôi có thể chờ ở đây khi quân đội kiểm tra kỹ lưỡng
xong họ sẽ dẫn đường cho xe chạy băng qua lòng sông và hành khách sẽ đi bộ qua
bên kia mà đi tiếp tới Janakpur trong đêm. Hoặc tôi có thể đi với vợ chồng ông
đến nghỉ ở một nhà người quen của ông ở gần đây rồi sáng mai sẽ vào Janakpur
cùng vợ chồng ông. Nghĩ đến cảm giác căng thẳng khi chờ đợi không biết đến bao
giờ rồi lại phải mạo hiểm đi trong đêm giữa vùng chiến sự, tôi không thể từ
chối tấm thịnh tình của người đồng hành mới quen. Quẳng ba lô lên thùng chiếc
xe bò mà ông Thapa vừa xin đi nhờ vào làng, tôi leo lên ngồi vắt vẻo sau thùng
xe dấn thân vào một chuyến đi bất ngờ trong tiếng lục lạc bò âm vang như cố níu
kéo những tia nắng cuối cùng của chiều đông lạnh.
Tôi đã ngẫu nhiên
đến làng Mithila nổi tiếng bằng chiếc xe bò trong ánh sáng bập bùng của một
ngọn đuốc giống như vô tình rơi vào cỗ máy thời gian trở về vương quốc Mithila
nhiều nghìn năm trước. Không còn có sự chuẩn bị tâm lý nào tốt hơn để tôi có
thể đón nhận một cách tuyệt diệu di sản nghệ thuật thơ mộng nhất toàn cõi
Ấn Độ.
Ân phước đã đến với tôi một cách bất ngờ nhất như thế đó.
_______________
