Thế giới có nhiều nền y học cổ truyền như Trung Quốc, Ai Cập... Nhưng một nên y học cổ truyền ảnh hưởng toàn bộ lên đời sống từ thức ăn, thức uống, sinh hoạt có lẽ chỉ có Ayurveda của Ấn Độ. Thức ăn đầy gia vị, chính là Ayurveda. Thức uống như một ly trà sữa thơm nồng gia vị cũng chính là Ayurveda. Chữa trị dĩ nhiên là đầy gia vị và thậm chí dùng gia vị để phòng ngừa bệnh tật thì đúng là Ayurveda.
Khó mà tóm tắt một truyền thống vĩ đại đã có vài ngàn năm lịch sử, tác giả chỉ mạn phép gom góp chút ít kiến thức thu nhặt tại Ấn Độ vào trong vài bài về chủ đề Ayurveda hầu bạn đọc. Mong quý bạn đọc hoan hỉ chỉ bảo nếu có gì sơ sót. Đa tạ. - Nguyễn Phú
>>>>>>>>>>>>>>>
BÀI 1: TỔNG QUÁT
Ayurveda (tính từ là Ayurvedic) là nền y học cổ truyền của Ấn Độ mà nguồn gốc có thể lên đến 5000 năm tuổi. Nền y học độc đáo này tập trung nhiều hơn vào cuộc sống khỏe mạnh hơn là điều trị bệnh. Về mặt từ nguyên, Ayurveda là sự kết hợp của hai từ tiếng Phạn AYUR – SỰ SỐNG và VEDA – KIẾN THỨC ; nên có thể dịch Ayurveda là “ Kiến Thức Về Sự Sống”. Những ý niệm đầu tiên về Ayurveda được ghi nhận trong Athartaveda- một trong bốn bộ Veda chứa đựng toàn bộ trí tuệ và văn hoá của Ấn Độ cổ đại.
Ayurveda chia thành 8 chuyên ngành, gọi là ASHTANGAS:
1. Kaya Chikitsa (Nội Khoa): “Kaya” có nghĩa là cơ thể người sống. Điều trị này bao gồm tất cả các bệnh nằm trong cơ thể.
2. Shalya Tantra (Phẫu thuật): Mô tả về các thủ tục trước khi phẫu thuật, thủ tục chung, thủ tục sau phẫu thuật, gây mê và các điểm yếu. Phần này cũng mô tả về các loại băng, dụng cụ sắc nhọn, dụng cụ cùn và chỉ khâu.
3. Bhuta Vidya (Tâm thần): chữa bệnh tinh thần.
4. Shalakya Tantra (Điều trị các bệnh trên xương đòn): Đây là một nhánh của khoa tai mũi họng và nhãn khoa.
5. Agada Tantra (Độc chất): điều trị ngộ độc thực phẩm, rắn cắn, côn trùng cắn, chó cắn vv
6. Kaumarabhritya Tantra (Nhi khoa): sức khỏe và các bệnh liên quan đến trẻ em.
7. Vajikarana (Thanh lọc cơ thể): Các liệu pháp thanh lọc cơ thể như: massage, liệu pháp dầu, liệu pháp sữa, liệu pháp dược thảo…
8. Rasayana Tantra (Vệ sinh phòng dịch): phòng chống dịch bệnh và cải thiện khả năng miễn dịch và trẻ hóa.
Có ba văn bản Ayurveda chính là Charak Samhita, Sushrut Samhita và Ashtangha Hridaya Samhita. Sushrut Samhita, chứa đựng lời dạy của Sushruta (sư tổ Ayurveda của Ấn Độ) chứa 184 chương và mô tả của 1.120 bệnh, 700 cây thuốc, 64 chế phẩm từ nguồn khoáng sản và 57 nguyên liệu từ nguồn động vật. Charaka Samhita, được viết bởi Charaka được cho là tài liệu tham khảo kinh điển chính, cung cấp cho sự nhấn mạnh đến 3 đặc tính của mỗi người: thể xác, thần kinh và tâm thức. Tác phẩm thứ ba Ashtanga Hridaya thực chất là một phiên bản ngắn gọn về các tác phẩm của Charaka và Sushruta.
3. Bhuta Vidya (Tâm thần): chữa bệnh tinh thần.
4. Shalakya Tantra (Điều trị các bệnh trên xương đòn): Đây là một nhánh của khoa tai mũi họng và nhãn khoa.
5. Agada Tantra (Độc chất): điều trị ngộ độc thực phẩm, rắn cắn, côn trùng cắn, chó cắn vv
6. Kaumarabhritya Tantra (Nhi khoa): sức khỏe và các bệnh liên quan đến trẻ em.
7. Vajikarana (Thanh lọc cơ thể): Các liệu pháp thanh lọc cơ thể như: massage, liệu pháp dầu, liệu pháp sữa, liệu pháp dược thảo…
8. Rasayana Tantra (Vệ sinh phòng dịch): phòng chống dịch bệnh và cải thiện khả năng miễn dịch và trẻ hóa.
Có ba văn bản Ayurveda chính là Charak Samhita, Sushrut Samhita và Ashtangha Hridaya Samhita. Sushrut Samhita, chứa đựng lời dạy của Sushruta (sư tổ Ayurveda của Ấn Độ) chứa 184 chương và mô tả của 1.120 bệnh, 700 cây thuốc, 64 chế phẩm từ nguồn khoáng sản và 57 nguyên liệu từ nguồn động vật. Charaka Samhita, được viết bởi Charaka được cho là tài liệu tham khảo kinh điển chính, cung cấp cho sự nhấn mạnh đến 3 đặc tính của mỗi người: thể xác, thần kinh và tâm thức. Tác phẩm thứ ba Ashtanga Hridaya thực chất là một phiên bản ngắn gọn về các tác phẩm của Charaka và Sushruta.
Sức khỏe không chỉ là sự vắng mặt của thương tật nhưng còn là tình trạng thể chất và tinh thần. Một trong hai mục tiêu của Ayurveda là để ngăn chặn sự xuất hiện của bệnh, nói cách khác, nâng cao sức khỏe tích cực chính là mục tiêu của Ayurveda. Thứ hai, và ít quan trọng hơn, là việc chữa bệnh. Ayurveda, do đó chủ yếu và cơ bản là nhằm vào công tác phòng chống dịch bệnh và nâng cao sức khỏe tích cực. Không cần phải nói, Ayurveda không chỉ đơn thuần là một hệ thống y tế trị liệu mà chính là triết lý của cuộc sống, nghệ thuật sống và khoa học của tuổi thọ. Ayurveda là kiến thức về những gì là đúng, tốt và thích hợp cho cuộc sống hạnh phúc.
Ayurveda nhấn mạnh nhiều hơn vào công tác phòng chống bệnh hơn là chữa. Việc điều trị được đưa ra là không chỉ đối với các bệnh hoặc các bộ phận bị ảnh hưởng, nhưng với toàn bộ cơ thể như là một thể thống nhất. Điều này tạo ra một môi trường để thanh lọc cơ thể tự nhiên, trong đó loại bỏ tất cả độc chất, cho phép lấy lại sức đề kháng tự nhiên và đạt được sức khỏe tốt.
Ayurveda cung cấp hướng dẫn chi tiết về chế độ ăn hàng ngày, chế độ theo mùa, thức ăn, giấc ngủ và hành vi tình dục để sức khỏe có thể được tối ưu hóa và bệnh tật được chữa lành. Ayurveda được xây dựng dựa trên năm yếu tố, đất (Prithvi), nước (Jal), lửa (Agni), không khí (Vayu) và linh hồn (akash). Ayurveda nhấn mạnh đến một sự cân bằng năng lượng của ba nguyên tố: Vata, Pitta và Kapha.
Linh hồn và Không Khí kết hợp để tạo Vata Dosha, điều khiển sự chuyển (các xung thần kinh, tuần hoàn, hô hấp, và bài tiết). Nguyên tố Lửa và Nước tạo thành Pitta Dosha (Tiêu hoá, chuyển hoá). Nước và Đất kết hợp để tạo Kapha Dosha, có trách nhiệm cho sự tăng trưởng và miễn dịch.
Ayurveda cho rằng mỗi con người có một sự kết hợp độc đáo của các Doshas như tỷ lệ thay đổi từ người này sang người khác. Nhìn chung, Ayurveda là không chỉ điều trị nhưng là một cách sống. Nó sử dụng các loại thảo mộc, kết hợp thảo dược-khoáng, massage, thiền và yoga cho những người thể chất, tinh thần và tâm linh khác nhau. Hơn thế nữa, Ayurveda cung cấp một sự hiểu biết sâu sắc về cuộc sống và giúp đạt được 4 mục tiêu trong đời một con người theo tiêu chuẩn sống của người Ấn Độ là: Dharma (sống đạo đức), Artha (Thành tựu), Kama (hưởng lạc thú) và Moksha (thăng hoa tâm hồn).