Từ một quốc gia sản xuất đến 60% vaccine Cúm Tàu, thậm chí đã sử dụng Vaccine Cúm Tàu như một vũ khí ngoại giao, India lại đang vỡ trận khi số người nhiễm Cúm Tàu này tăng đến mức hơn 250.000 ca/ngày.
 |
| Điểm thiêu xác bệnh nhân COVID-19 tại thủ đô New Delhi, ngày 23-4. Các phương tiện truyền thông mô tả xác người chết vì COVID-19 được nhìn thấy khắp nơi ở thủ đô New Delhi, nơi được ghi nhận trung bình 5 phút có 1 ca tử vong. Bộ Y tế Ấn Độ ngày 23-4 cho biết trong 24 giờ qua nước này ghi nhận 332.730 ca mắc mới COVID-19 và 2.263 ca tử vong. Cả hai con số này đều là những con số ghi nhận theo ngày cao nhất kể từ khi dịch COVID-19 bùng phát ở Ấn Độ - Ảnh: REUTERS |
Các chuyên gia chỉ ra ba nguyên nhân chính: sự chủ quan của cả chính phủ và cộng đồng, biến thể nCoV có đột biến kép và chương trình vaccine không hiệu quả.
Đầu tháng 2, Ấn Độ dường như đã kiểm soát được Covid-19. Số ca nhiễm theo ngày ở mức hơn 10.000 người - được coi là thấp đối với một đất nước 1,3 tỷ dân. Chính phủ chủ quan và không chuẩn bị trước cho một kịch bản tồi tệ có thể xảy ra.
"Cả công chúng lẫn những nhà hoạch định chính sách đều
chung một niềm tin, rằng Ấn Độ sẽ không có làn sóng Covid-19 thứ hai. Tiếc
thay, điều này khiến họ buông lỏng cảnh giác. Rõ ràng là quyết định mở cửa du
lịch, tiến hành bầu cử, hội họp tôn giáo và đám cưới đã dẫn đến nhiều cụm siêu
lây nhiễm", tiến sĩ K. Srinath Reddy, chuyên gia dịch tễ, y tế cộng đồng,
cố vấn chính phủ về đại dịch, nhận định.
Khi số ca nhiễm giảm từ tháng 9/2020 đến giữa tháng 2/2021,
chính phủ Ấn Độ phớt lờ cảnh báo về đợt bùng phát thứ hai. Trong khi thực tế,
biến thể nCoV được phát hiện từ hồi tháng 1, theo báo cáo của truyền thông địa
phương.
Sau làn sóng Covid-19 đầu tiên, các bệnh viện tập trung xử
lý các ca bệnh khác từng bị bỏ quên. Nhiều chuyên gia cho rằng Ấn Độ đã lỡ mất
thời điểm vàng để củng cố hệ thống y tế của cả nước.
Tháng 3, vài tuần trước đợt bùng phát mới, Bộ trưởng Y tế
Harsh Vardhan tuyên bố Ấn Độ đang trong "giai đoạn cuối" của dịch
Covid-19. Nước này bắt đầu xuất khẩu lượng lớn nguồn vật tư y tế. Ấn Độ phân
phối lượng oxy y tế khổng lồ (tăng 738% sản lượng) cho nhiều quốc gia và cung
ứng 193 triệu liều vaccine Covid-19.
Đến nay, đất nước đối mặt với tình trạng thiếu oxy và một
chiến dịch tiêm chủng chậm chạp.
Sau một năm mệt mỏi vì Covid-19, người Ấn Độ hưng
phấn thái quá về viễn cảnh miễn dịch cộng đồng khi dịch mới tạm lắng.
Ngày 1/4, 3,5 triệu tín đồ Hindu giáo tụ tập ngâm mình tại bờ sông Hằng, bang
Uttarakhand trong lễ hội Kumbh Mela hàng năm. Sự kiện sớm tạo ra cụm dịch siêu
lây nhiễm. Sau vài tuần, nó đẩy số ca mắc mới theo ngày ở Uttarakhand tăng từ
30-60 (vào tháng 2) lên 2.000-2.500 (vào tháng 4).
Ở Bengal, bang đang bầu chính phủ mới, cuộc bỏ phiếu kéo dài
từ ngày 27/3 đến ngày 29/4 thu hút đám đông tụ tập, một số nơi xảy ra biểu
tình. Ngày 1/4, bang ghi nhận 12.000 trường hợp dương tính mới, con số dự kiến
tăng lên 20.000 vào cuối tuần này.
Người dân Ấn Độ ngâm mình trên sông Hằng trong lễ Kumbh Mela ở Haridwar, ngày 14/4. Ảnh: Reuters
Các biến thể xuất hiện hàng loạt cũng khiến số ca nhiễm tại
Ấn Độ tăng nhanh chóng. Tháng
trước, Bộ Y tế thông báo đã phát hiện tổng cộng 771 biến thể, gồm cả biến thể
Anh, Nam Phi, Brazil và B.1.617 có đột biến kép.
B.1.617 được cho là sẽ gây ra đợt bùng phát mới ở Bangladesh
và Pakistan. Nhiều quốc gia như Mỹ, Canada và Anh khuyến nghị người dân không
đi du lịch đến khu vực này.
Theo Viện Đo lường và Đánh giá Sức khỏe, Đại học Washington,
dữ liệu từ các xét nghiệm huyết thanh đại trà cho thấy nhiều người từng nhiễm
các biến thể có khả năng làm giảm hiệu quả vaccine.
Theo chuyên gia dịch tễ Rajib Dasgupta, chủ tịch Trung tâm Y
học xã hội & Sức khỏe cộng đồng tại Đại học Jawaharlal Nehru, trong các đại
dịch, làn sóng lây nhiễm thứ hai thường lớn hơn, nghiêm trọng hơn. Đây là xu
hướng phát triển có tính lịch sử. Khi xuất hiện biến thể mới, các nhà khoa học
cần điều tra yếu tố dịch tễ, chuyển các nguồn lực quan trọng đến khu vực bị ảnh
hưởng.
Tuy nhiên, Rakesh Mishra, giám đốc Trung tâm Sinh học Tế bào
và Phân tử, cho rằng hành vi của con người vẫn là nguyên nhân chính khiến dịch
bệnh bùng phát mạnh mẽ. Viện nghiên cứu của bà phát hiện biến thể mang đột biến
kép chỉ gây ra khoảng 10% số ca nhiễm trên toàn quốc. Tại Maharashtra, nơi biến
thể lây lan rộng rãi nhất, nó chỉ chiếm khoảng 30% số trường hợp dương tính.
Chiến dịch tiêm chủng của Ấn Độ cũng kém hiệu quả. Nỗi lo ngại của cộng đồng đối với vaccine tăng lên khi các
phương tiện truyền thông địa phương đưa tin về các ca nhiễm nCoV sau tiêm
phòng. Hôm 20/4, chính phủ công bố dữ liệu cho thấy chỉ khoảng 0,03-0,04% người
đã tiêm chủng xét nghiệm dương tính nCoV, song điều này không làm dịu nỗi lo
ngại của một bộ phận dân cư.
Khi dịch bệnh tạm lắng, Ấn Độ đã chuyển 100 triệu liều
vaccine đến các nước khó khăn. Tuần trước, chính phủ cho biết kho dự trữ quốc
gia chỉ còn 27 triệu liều, đủ để tiêm thêm khoảng 9 ngày. Với hơn 1,3 tỷ người,
Ấn Độ đã tiêm khoảng 132 triệu liều vaccine, tức là dưới 10% dân số đã tiêm một
liều, khoảng 2% đã tiêm hai liều.
